واکاوی اثرات خوشه های صنعتی بر توسعه منطقه ای مورد پژوهی: خوشه های صنعتی سنگ منطقه کلانشهر اصفهان

Authors

محمد حسین شریف زادگان

استاد گروه شهرسازی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران همایون نورائی

استادیار گروه شهرسازی، دانشگاه هنر اصفهان، ایران

abstract

علی­رغم شکل­گیری بزرگ­ترین منطقه تولید و فرآوری سنگ کشور در منطقه کلانشهری اصفهان در دهه­های اخیر (شامل چهار خوشه محمودآباد، نجف­آباد، دولت­آباد و خمینی­شهر) و وجود بحث­های شفاهی و غیرمستند گسترده درباره تأثیرات منطقه­ای آنها، کمتر بررسی دقیقی درباره این خوشه­ها به ویژه در ارتباط با نقش آنها در توسعه منطقه­ای اصفهان صورت پذیرفته است. با عنایت به این خلاء مطالعاتی در این مقاله هدف آن است تا میزان شدت اثرات خوشه های صنعتی سنگ منطقه کلانشهری اصفهان بر توسعه منطقه­ای و میزان مطلوبیت آن مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد. در این راستا از پارادایم روش­شناسی مختلط در این مقاله بهره گرفته شده است؛ ضمن اینکه برای جمع­آوری داده­ها از روش کتابخانه­ای و میدانی (از نوع پرسشنامه­ای) استفاده گردیده و برای این منظور با توجه به ویژگی­های جامعه هدف، روش نمونه­گیری چند مرحله­ای (مرحله نخست روش نمونه­گیری تصادفی طبقه­بندی­شده برای تعیین حجم نمونه و روش نمونه­گیری سیستماتیک برای مشخص نمودن واحدهای مورد نمونه­گیری) انتخاب و بر این مبنا به 223 عدد از بنگاه­های خوشه­های صنعتی منتخب از بین 1115 بنگاه موجود در آن، مراجعه شده است. در ادامه نیز از فن تحلیل عاملی تأییدی مرتبه دوم (به عنوان یکی از فنون مدل­سازی معادلات ساختاری) برای فهم میزان شدت تأثیرگذاری و از تکنیک تبدیل مقیاس خطی برای درک میزان مطلوبیت تأثیرگذاری خوشه­های صنعتی در توسعه منطقه­ای بهره گرفته شده است. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که علی­رغم وجود پتانسیل تأثیرگذاری خوشه­های صنعتی منتخب بر توسعه منطقه کلانشهری اصفهان، این خوشه­ها در زمینه­های مختلف اقتصادی، اجتماعی و کالبدی هنوز دارای تأثیرگذاری بسیار مطلوب نبوده و این تأثیرگذاری در حد متوسط مانده است که این قضیه به همراه این مورد که برخلاف تصور خوشه­های مذکور بیشتر در توسعه اجتماعی منطقه تأثیرگذار بوده تا در توسعه اقتصادی و نیز اینکه خوشه ها بیش­تر بر مبنای ارتباطات درونی خود بنگاه­ها، جلوگیری از مهاجرت مدیران و سرمایه های فیزیکی به توسعه منطقه­ای کمک نموده است. بر مبنای ارتباطات برونی بنگاه­ها، جلوگیری از مهاجرت کارکنان و سرمایه انسانی، نهایتاً می­تواند منجر به این نتیجه شود که خوشه­های صنعتی سنگ منطقه کلانشهری اصفهان هنوز در مرحله جنینی توسعه می­باشد و از ویژگی های خوشه­های صنعتی به صورت نظری و آرمانی که تاثیرگذاری مطلوب و با شدت زیادی را برای منطقه دربرگیرنده خود ایجاد می­نماید، فاصله دارند.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

واکاوی اثرات خوشه های صنعتی بر توسعه منطقه‌ای مورد پژوهی: خوشه های صنعتی سنگ منطقه کلانشهر اصفهان

      علی­رغم شکل­گیری بزرگ­ترین منطقه تولید و فرآوری سنگ کشور در منطقه کلانشهری اصفهان در دهه­های اخیر (شامل چهار خوشه محمودآباد، نجف­آباد، دولت­آباد و خمینی­شهر) و وجود بحث­های شفاهی و غیرمستند گسترده درباره تأثیرات منطقه­ای آنها، کمتر بررسی دقیقی درباره این خوشه­ها به ویژه در ارتباط با نقش آنها در توسعه منطقه­ای اصفهان صورت پذیرفته است. با عنایت به این خلاء مطالعاتی در این مقاله هدف آن است ت...

full text

طراحی مدل توسعه پایدار خوشه های صنعتی

زمینه و هدف: خوشه های صنعتی، گروهی از بنگاه های اقتصادی و سازمان های مرتبط در یک محدوده خاص هستند که از نظر جغرافیایی به هم نزدیک و در ارتباط با یکدیگر هستند. خوشه های صنعتی، نقش مهمی در توسعه اقتصادی در سطح منطقه ای و ملی دارند. هدف این پژوهش، ارایه یک مدل بومی برای توسعه پایدار خوشه های صنعتی می باشد.  روش بررسی: در این پژوهش، از روش "نظریه داده بنیاد" استفاده شده است. داده های موردنیاز تحقیق...

full text

نقش خوشه های صنعتی بر رقابت پذیری منطقه ای (نمونه موردی: خوشه ی تجهیزات نفت، گاز و پتروشیمی خوزستان)

اصطلاح خوشه به عنوان یک ایده ی برتر برای بحث در مورد نقش توسعه ی صنعتی در توسعه ی منطقه ای از دهه ی 1990 به بعد و در جهت تقویت توان رقابتی و ابزاری جهت ارتقای رقابت پذیری مورد توجه قرار گرفته است. محققان توسعه سرزمینی معتقدند شکل گیری خوشه های صنعتی- منطقه ای، استعداد رقابت پذیری را ارتقا بخشیده و در بهبود مزیت های رقابتی و توسعه منطقه ای موثر است. از این رو دست یابی به مزایای رقابتی، خوشه های ...

full text

شناسایی خوشه های صنعتی استان تهران

   هدف از ارائه ­ی مقاله حاضر، شناسایی خوشه های صنعتی پیشرو در استان تهران است.  برای این منظور یک روش کمّی سه مرحله­ ای به کار گرفته شده است.  این سه مرحله بدین قرار است که ابتدا با استفاده از تکنیک ضریب سهم مکانی از میان 111 فعالیت صنعتی استان تهران به تفکیک کدهای 4 رقمی ایسیک، 58 فعالیت صنعتی دارای ضریب سهم مکانی بزرگتر از یک شناسایی شده­ اند.  در مرحله­ ی دوم از میان 58 فعالیت­ های صنعتی منت...

full text

ارزیابی تاثیرات خوشه های صنعتی بر توسعه منطقه ای (نمونه موردی خوشه برنج در استان گیلان)

توسعه صنعتی از طریق توسعه خوشه¬های کسب و کار به عنوان یکی از رویکردهای بدیلی است که طی دو سه دهه اخیر در کشورهای مختلف توسعه یافته و در حال توسعه، سرلوحه کار و خط مشی سیاستگذاران عرصه صنعت و توسعه صنعتی قرار گرفته است. اجرای پروژه های توسعه خوشه¬های صنعتی در سطح استانهای مختلف کشور، به عنوان بخشی از اقداماتی است که تاکنون در ایران انجام پذیرفته است. پژوهش حاضر به مطالعه موردی خوشه برنج در استان...

15 صفحه اول

شناسایی ابعاد عملکردی خوشه های صنعتی به روش تحلیل خوشه ای توافقی سلسله مراتبی

خوشه های صنعتی یکی از رویکرد های نوین در توسعه صنعتی کشور های در حال توسعه است که اخیراً توجهبسیاری از پژوهشگران و سیاستگذاران را به خود جلب کرده است. خوشه سازی باعث اثرات اقتصادی مثبت برمنطقه و همچنین افزایش رقابت پذیری بنگاه های کوچک و متوسط می شود، اما میزان موفقیت همه خوشه هایکسان نیست زیرا عملکرد آن ها متفاوت است. بحث عملکرد خوشه ها دارای جوانب گوناگون است و گسترهوسیعی از حوزه های بروز نتای...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
برنامه ریزی منطقه ای

جلد ۶، شماره ۲۴، صفحات ۲۷-۴۴

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023